Tội lỗi hồn nhiên

Ở Gummersbach, một thị trấn nửa quê nửa chợ cần Cologne, có một cộng đồng nhỏ gồm mười mấy gia đình người Việt Nam sinh sống. Trước họ là Việt kiều tại Pnom Penh từ nhiều đời, khi Pol Pot lên, họ kịp chạy sang Thái Lan, rồi được đưa về đây định cư.

Trong số họ có một cô gái trẻ yêu một cậu trai trẻ. Gia đình cô không ưng, vì họ thù ghét gia đình cậu trai. Cặp tình nhân bèn quyết định có con với nhau để lấy được nhau. Nhưng khi cô gái mang bầu thì gia đình cô càng chống đối quyết liệt hơn. Họ bỏ cô vào buồng khóa lại, vậy là cô phải bỏ học, không thư từ được với người yêu. Cô bị giam trong suốt thời gian mang bầu.

Một buổi sang tháng năm thư ký của một người quen làm luật gia, dân biểu gọi điện thoại nhờ tôi đi làm thong dịch cho ông ta tại một bệnh viện. Tôi đến ăn sáng ở nhà ông, rồi ông đưa tôi lên chỗ ấy, một bệnh viện ở vùng ngoại ô Cologne. Tôi không thích tả một buổi sáng mùa xuân đầy nắng mới ở một vùng đồi núi ngoại ô châu Âu, nó quá đẹp và dễ chịu, nó thường khiến tôi buồn đâu đâu, có lẽ vì nó làm tôi thấy cuộc đời đầy những chuyện loanh quanh, đầy thương nhớ chứ không nhẹ tênh như một ngày đầu mùa. Vào mùa thu, những chiếc lá lìa cành gợi nghĩ đến cái chết, còn những cánh hoa mận, hoa táo lìa cành bay trong gió mùa xuân thì nhẹ tênh, như những cuộc chia ly chưa kịp biết yêu thương.

Tôi được dẫn đến phòng cô gái mang bầu mà tôi nói ở trên, một ngày trước khi con cô chào đời. Ông luật gia dân biểu là người đã xin cho nhóm gia đình tỵ nạn này sang định cư trong khu vực bầu cử của ông, nên hôm nay ông đến tỏ cử chỉ chăm lo đến số người này khi họ có việc.

Cô gái còn vị thành niên. Trên giấy tờ cô mới 16 tuổi, nên cha mẹ đã thay cô ký giấy giao vĩnh viễn đứa con sắp sinh cho sở thanh thiếu niên để họ làm thủ tục cho con nuôi. Tôi nhìn cô, đoán tuổi thật của cô chừng 20 tuổi. Những người mới định cư trẻ thường khai tuổi ít đi để được hưởng những trợ cấp giáo dục hoặc học nghề dài hơn.

Tôi được đưa đến đây để thông dịch, nhưng chỉ thông dịch một chiều, nghĩa là những gì mọi người muốn nói với cô, chứ không có những gì cô muốn nói với họ, vì cô gái hoàn toàn im lìm. Lâu lắm rồi cô không hề mở miệng nói một lời nào với ai. Cô không khóc, không để lộ vẻ chống đối hay khuất phục, buồn hay vui. Cô chỉ im lặng. Cha cô đầy hận thù, có lẽ ông muốn mắng chửi cô. Mẹ cô đầy mệt mỏi, có lẽ bà muốn an ủi cô. Nhưng cô không hề phản kháng để cha có thể mắng chửi, không hề than khóc để mẹ có thể an ủi. Cô chỉ ngồi ở mép giường, im lìm, không nhìn một ai, một vật gì. Cô không đưa tay sờ bụng như những phụ nữ chửa to thường làm. Cô không vén tóc, không co chân lên vịn lấy đầu gối. Cô không chạm lấy thân thể mình.

Bác sĩ đến và muốn nói chuyện với cô. Tôi được yêu cầu thông dịch những lời dặn dò trước ca mổ vào ngày hôm sau. Nhân viên sở thanh thiếu niên và nhân viên y tế quyế định là không chờ cô chuyển dạ đẻ mà sẽ định ngày mổ để lấy đứa bé ra vì như thế sự ràng buộc giữa cô và đứa bé sẽ ít đi. Cô sẽ mang nặng chứ không đẻ đau. Sẽ không nghe tiếng đứa bé khóc chào đời, nhìn người ta cắt rốn cho nó rời nhau mẹ. Cô sẽ vào phòng nằm chờ người ta chụp thuốc mê. Khi tỉnh dậy cô sẽ chỉ còn một mình với một vết thương đã được khâu. Sẽ không còn đứa bé trong bụng hay bất cứ nơi nào trong đời. Mọi chuyện sẽ qua đi như chưa bao giờ có thực.

Tất cả mọi người, bác sĩ, y tá, nhân viên sở thanh thiếu niên, nhân viên xã hội của nhà thờ, kể cả người lau nhà, ai cũng nhờ tôi dịch mãi một câu: Em cần gì không? Tôi giúp được em điều gì không? Và cô luôn luôn lắc đầu. Điều duy nhất cô muốn được giúp, cô biết họ sẽ không làm.

Buổi tối tôi về, lúc nằm trên giường chờ giấc ngủ, tôi tưởng tượng nếu mình là cô gái ấy mình sẽ làm gì đêm nay. Giản dị là tôi sẽ trốn ra khỏi bệnh viện, tìm đến nhà người yêu là cha đứa bé trong bụng hay là đến nhà một người quen rồi nhắn cậu đến gặp. Nhưng có lẽ cô gái không làm thế. Cô không biết tiếng Đức. Có những việc vô cùng quan trọng mà người ta không làm giản dị vì không nói được ngôn ngữ của nơi mình đang ở. Cô sẽ không tưởng tượng được làm sao để hỏi mình đang ở đâu và có tuyến đường xe buýt nào về nơi cô muốn đến hay không. Hoặc cô không có tiền mà không biết hỏi mượn ai. Cô bị gia đình cầm tù suốt nhiều tháng, và cô không tưởng tượng, không sửa soạn sẽ làm gì vào cái đêm duy nhất bên ngoài cái nhà tù ấy. Đêm duy nhất trước khi người ta, những người thân yêu, những nhân viên y tế, xã hội, những người chuyên làm các công tác nhân đạo đưa cô vào phòng gây mê để rạch một vết thương trên bụng cô và với con dao mổ ấy dằn lấy tất cả những gì cô muốn tự định đoạt cho đời mình: ý muốn làm vợ người cô chọn và làm mẹ đứa con của chính mình.

Tôi không biết cô có viết thư cho người yêu hay không. Suốt buổi sáng ở bệnh viện tôi không hề nghĩ đến điều này, không hỏi tôi có giúp đưa cái thư ấy đến tay cậu hay không. Nếu biết điều sắp xảy đến với cô và đứa con cậu sẽ quyết định thế nào và cậu sẽ làm được gì?

Còn cô gái, cũng có thể cô quá mệt mỏi, có thể cô không còn ngay cả can đảm nhỏ nhoi để xin vài đồng xu của người lau nhà và hỏi thăm đường xuống căn tin tìm một cái điện thoại công cộng. Chỉ một năm hay vài tháng sau thôi cô sẽ biết nói tiếng Đức, cô sẽ khỏe mạnh, đi lại tự do, sẽ tự lập hơn nhiều. Lúc đó vết thương mổ ở bụng đã lành hẳn. Nhưng nếu vết thương mất con không chịu lành thì sao? Cô sẽ không có một cách nào được biết con mình sống chết ra sao, ở với ai, được nhìn thấy nó một lần duy nhất. Sở thanh thiếu niên đã liệu trước và ngăn ngừa hiệu quả những người đã cho con rồi lại muốn gặp con. Khi mạnh khỏe, tự lập cô sẽ nghĩ cuộc đời cô và con cô đã hoàn toàn khác hẳn nếu 5 hay 6 giờ sáng ngày hôm đó, tức là ngày mai, cô có một ít can đảm và vài đồng bạc để lần mò đến được một trạm xe buýt mà bỏ trốn. Còn tôi, tôi biết rất rõ trạm xe buýt nằm ở đâu, biết rất rõ là xe buýt ở Đức không hề có người soát vé hoặc tôi có thể cho cô mấy đồng bạc mà cô cần, tại sao tôi không giúp cô?

Tôi chỉ cần ngồi dậy lúc bây giờ là nửa đêm, gọi điện thoại cho một người bạn để mượn xe hoặc nhờ nó đến đưa tôi lên bệnh viện, nghĩ ra một lời nói dối nào đó để người trực đêm cho tôi vào phòng cô. Tôi sẽ vẽ cho cô một cái bản đồ để đi xe buýt, dúi cho cô những đồng bạc mà cô cần, rồi đi về. Phần còn lại là cô và số phận. Tôi chỉ cần một ít ý chí nhỏ nhoi thôi là có thể làm được chuyện này.

Vậy mà tôi cứ nằm mãi trên giường, với hơn một lý do để tôi không đi. Thứ nhất: đây không phải là chuyện của tôi. Thứ hai: cô ấy không hề nhờ tôi. Thứ ba: mọi người từ người thân đến người làm việc xã hội, chuyên môn và uy tín, đều đã quyết định như vậy. Họ hay tôi là những người được đi học và trả lương để sắp xếp xã hội, quyết định một số định mệnh con người? Thứ tư: biết đâu cô gái chỉ muốn chấp nhận tất cả những gì người ta sắp xếp cho cô. Tình yêu của cô dành cho người con trai, cho đứa con sắp chào đời và cho chính mình nó nặng quá, cô chỉ có thể mang nó trong tim chứ không thể gánh trên vai của mình. Và cuối cùng, nếu tôi giúp cô bỏ trốn, dù ở mức độ nào, dù với một cái bản đồ xe buýt và vài đồng bạc hay bằng cách dẫn cô ra xe của bạn tôi đang đậu chờ ở bãi và chở cô đi vì cô không dám đi một mình hoặc không có một nơi nào để đến, thì mọi người: cha mẹ cô, vị dân biểu, nhân viên sở thanh thiếu niên và nhân viên bệnh viện sẽ gán cho tôi những tội gì, tôi có sẽ gặp những lôi thôi về mặt luật pháp hay không vì cô gái còn ở tuổi vị thành niên.

Và tôi nằm mãi mà không có được quyết định nào. Sáng mai cô gái phải mổ. Cô không còn nhiều thì giờ. Ngày nào đứa con còn nằm trong bụng cô, cô còn có thể đem nó đi trốn. Khi nó bị mổ lấy ra rồi thì cô đã mất nó vĩnh viễn.

Và tôi không quyết định. Không quyết định luôn luôn có nghĩa là chối từ. Người ta vẫn thường thụ động và tê liệt vào những khoảnh khắc quan trọng. Và cuộc đời đi vào những ngã rẽ buồn thảm không phải vì chúng ta chọn nó như vậy mà vì chúng ta không quyết định điều ngược lại.

Hôm cô mổ tôi không đến bệnh viện. Hôm sau tôi đến thì cô ngủ, tôi chờ độ hai tiếng rồi bỏ về. Hai hôm sau nữa tôi lại đến. Cô vẫn vậy, hoàn toàn không nói chuyện với ai. Trông cô mệt mỏi, ánh mắt cô nhìn xuống thấp hơn. Cô không nhìn ai dù lạ hay quen. Không để cho ai nắm tay. Tôi ra ngoài nói chuyện với y tá trực.

Cô suốt ngày năm im không nói chuyện. Không ăn uống. Không khóc. Buổi tối, khi mọi người ngủ hết, cô sẽ lần mò theo chỗ có tiếng khóc con nít mà đi. Cô tìm được phòng nơi người ta đặt nôi con của cô. Phòng khóa cửa và cô không được vào. Nhưng phòng có một cửa kính nơi các cô y tá bế các đứa trẻ sơ sinh dơ lên cho cha mẹ phía bên ngoài nhìn vào. Không ai bế con cô đưa cho cô xem. Cô cũng không thể nào biết được con cô nằm nôi nào trong số gần hai mươi cái nôi trong phòng. Tất cả nôi đều đặt cao và có thành, đứng bên ngoài nhìn vào không thể thấy các em bé.

Vậy mà cô bám tựa vào khung kính và đứng như thế nhìn vào phòng mãi, không ai dẫn cô về giường cô được. Ngực cô căng lên, sữa chảy ướt đẫm phần áo phía trước. Cô đứng cho đến lúc ngất đi trước phòng trẻ sơ sinh. Ban ngày cô nằm im lìm trên giường mình không nói năng. Đên đến, khi bệnh viện vắng tanh, cô lại lần mò đến nơi cô tin là con mình nầm và tựa vào tường nhìn vào suốt đêm.

Đây là bản năng cô căng sữa nên tìm con để cho bú hay là một tình yêu tuyệt đối và tuyệt vọng chưa hề bị tình cảnh khuất phục?

Ngay cả tôi cũng bị từ chối cho biết con cô có còn nằm trong phòng sơ sinh hay đã được chuyển đi nơi khác, là con trai hay con gái và có hoàn toàn khỏe mạnh không.

Điều tốt nhất là cô nên quên đi tất cả. Và tất cả sẽ qua đi như một chuyện không có thực.

Còn tôi, tôi đã đến với cô cùng với vị dân biểu. Tôi thông dịch cho cô nghe những gì ông dân biểu, nhân viên sở thanh thiếu niên, nhân viên y tế muốn cho cô biết, chứ không phải những gì cô muốn biết. Với cô, tôi chỉ là một người trong bọn họ. Những người không bình đẳng với cô. Không bình đẳng vì họ quan trọng hơn cô. Vì họ là những con người đại diện cho những guồng máy, còn cô là một người cô đơn.

Tôi bỏ cô ra về. Sẽ không bao giờ tôi gặp lại cô nữa. Bên ngoài, mùa xuân mượt mà, những cánh hoa táo hoa mận mỏng manh, một nửa còn nằm trong ánh nắng ở trên cành, một nửa đã rơi lấm tấm trên đám cỏ mới lên. Bây giờ thì tôi biết tại sao mình không thích đi trong một ngày mới sang mùa hồn nhiên và nhẹ tênh: trái tim chúng ta thụ động, nhưng không vô tội. Sự hồn nhiên của chúng ta, nó không xa với tội lỗi là mấy.

(1998)

(Tựa do anh Nguyễn Trọng Chức đặt)